هەواڵ

پارێزگاری کەرکووک لا دەبرێت؟… هاوپەیمانییە پێکهێنەرەکەی ئیدارەی کەرکووک دەبێتە کەمینە

دوو ئەندامی عەرەبی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووک بە بیانووی " جێبەجینەکردنی رێککەوتن" لە هاوپەیمانیی پێکهێنانی ئیدارەی کەرکووک کشانەوە و هاوپەیمانێتییەکە بووە کەمینەی ئەنجومەنی پارێزگا. بەپێی یاسا زۆرینەی رەهای ئەندامان دەتوانن حکومەتی خۆجێی پارێزگاکان هەڵبوەشێننەوە. 

 
هەریەک لە رەعد ساڵح و شێخ زاهر ئەنوەر عاسی، کە دوو ئەندامی عەرەبی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووکن، بە بیانووی "جێبەجێنەکردنی رێککەوتنی پێکهێنانی حکومەتی خۆجێی" کشانەوەی خۆیان لە هاوپەیمانێتی پێکهێنانی ئیدارەی نوێی پارێزگای کەرکووک راگەیاند.

زیاتر لە 9 مانگە حکومەتی خۆجێیی کەرکووک پێکهێندراوە،بەڵام ئەو دوو ئەندامەی دەستلەکارکێشاوەیە لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایانگەیاند، "ئێمە جیدیبوونمان لە جێبەجێکردنی رێککەوتنی سیاسی بەدینەکردووە".

تائێستا پێنج ئەندامی عەرەبی و دوو ئەندامی پارتی دیموکراتی کوردستان و دوو نوێنەری بەرەی تورکمانی بایکۆتی کۆبوونەوەکانی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووکیان کردووە.

بە کشانەوەی ئەو دوو ئەندامەی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووک ژمارەی ئەو ئەندامانەی بایکۆتی دانیشتنەکانیان کردووە بووە 9 ئەندام لە کۆی 16 ئەندام.

ئێستا بەرەی بایکۆت زۆرینەی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووک پێکدەهێنن، ژمارەی ئەندامانی هاوپەیمانی پێکهێنەری ئیدارەی نوێی پارێزگاکە بووەتە 7 ئەندام.

ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووک هەڵدەوەشێتەوە؟ 
بەپێی یاسای ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق زۆرینەی ڕەهای کۆی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگاکان دەتوانن حکومەتی خۆجێی پارێزگاکان پێکبهێنن و هەڵیشی بوەشێننەوە.

دیجیتاڵ میدیای Mic قسەی لەگەڵ بەشێک لەو ئەندامانە کردووە کە بایکۆتی دانیشتنەکانیان کردووە، ئەوان رەتیانکردەوە کە هیچ پلانێکیان بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئیدارەی پارێزگای کەرکووک هەبێت.

ئەگەرچی لە ماوەی رابردوو پارتی دیموکراتی کوردستان بەشداریکردنی لە حکومەتی خۆجێی کەرکووک رەتکردبووەوە، بەڵام ناوەڕاوستی ئەم مانگە 8 ساڵ دوای رووداوەکانی 16ی ئۆکتۆبەر، پارتی دیموکراتی کوردستان یەکەم پۆستی ئیداری لە پارێزگای کەرکووک وەرگرتەوە. 

دکتۆر شاسوار باوەیی، لەسەر پشکی ئەو حیزبە وەک یاریدەدەری بەڕێوەبەری گشتیی تەندروستیی کەرکووک دەستبەکاربوو، ئەمەش وەک هەنگاوێکی سەرەتایی بۆ گەڕانەوەی ئەو حزبە بۆ ناو ئیداریی شارەکە دادەنرێت.

هەڵبژاردنی پارێزگاری کەرکووک

ڕۆژی 10ـی ئابی 2024، لە هۆتێل ڕەشیدی شاری بەغداد، بە ئامادەبوونی وەزیری دادی عێراق، كۆبوونەوەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك بە بەشداری 9 ئەندام لە كۆی 16 ئەندام بەڕێوەچوو و تێیدا ڕێبوار تەها وەك پارێزگار و محەمەد حافز وەك سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگا هەڵبژێردران.

دواتر پارتی، بەرەی تورکمانی و بەشێکی پێکهاتەی عەرەب، کۆبوونەوەکەیان بە نایاسایی ناوبرد و ڕاکان جبوری وەک لایەنە عەرەبیە ناڕازییەکان و حەسەن توران سەرۆکی بەرەی تورکمانی لە دادگای فیدراڵی سکاڵای یاساییان تۆمارکرد، بەڵام دادگا سکاڵاکانی رەتکردەوە. 

هاوپەیمانی سیادەش وەک هەڵوێستیێک، محەمەد حافز سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووکی لە هاوپەیمانێتیەکەی دورخستەوە و ڕایگەیاند، پابەندی سیاسەتی پارتەکە نەبووە و بەشداری کۆبوونەوەی ئەنجومەنی پارێزگای کردوە.

هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوك
دوای 18 ساڵ تێپه‌ڕینی به‌سه‌ر یه‌كه‌م هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای كه‌ركوكدا، ڕۆژی 18ـی كانونی یه‌كه‌می 2023، له‌ چوارچێوه‌ی هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاكانی عێراقدا، له‌ پارێزگای كه‌ركوك هه‌ڵبژاردن به‌ڕێوه‌چوو.

له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌دا، له‌ سنوری كه‌ركوك، 871 هه‌زار كه‌س مافی ده‌نگدانی هه‌بوو بۆ هه‌ڵبژاردنی 16 نوێنه‌ر. كۆی گشتی 248 كه‌س خۆیان كاندید كردبوو، 318 بنكه‌ش بۆ ده‌نگدان ته‌رخان كرابوو.

بەپێی ئەنجامی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووک، کورد 7 کورسی، عەرەب 6 کورسی، تورکمان 2 کورسی و کوتلەی بابلیۆنیش کورسیی کۆتای لەکۆی 16 کورسییەکەی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکووک بەدەستهێناوە.

هەواڵ

عێراق: سۆلار بۆ باڵەخانە حکومییەکان بەگەڕدەخرێت

حکومەتی عێراق هەوڵدەدات هاوڵاتیان هانبدات کارەبای بەرهەمهاتوو بە وزەی خۆر بەگەڕبخەن بەمەبەستی چارەسەرکردنی قەیرانی کارەبا لە وڵاتەکەدا، بۆ ئەومەبەستە پرۆژەیەکی نوێی راگەیاندووە بۆ کاراکردنی خزمەتگوزاریی سۆلار (بەرهەمهێنانی کارەبا بە وزەی خۆر) بۆ فەرمانگە حکومییەکان.

لە یەکەم قۆناغدا پرۆژەی سۆلار بۆ کۆشکی سەرۆکایەتی بەگەڕدەخرێت، پاشان لە یەکەم هەنگاودا زیاتر لە هەزار بینای حکومی لە بەغداد و پارێزگاکانی دیکە سۆلاریان بۆ دادەنرێت، وەک بەشێک لە ستراتیجی پشت بەستن بە وزەی خاوێن و نوێبۆوە.

نزیکەی دوو ساڵ لەمەوبەر لە سەرەتای دەستبەکاربوونی محەمەد شیاع سودانی، وەکو سەرۆکی حکومەتی عێراقی، پڕۆژەیەکی بە بڕی 90 ملیار دینار پەسەندکرد بۆ بەگەڕخستنی پرۆژەکانی سۆلار و سودوەرگرتن لە وزەی خۆر بۆ باڵەخانە حکومییەکان.

لە دوو ساڵی رابردوودا، بە سودوەرگرتن لە تواناکانی کەرتی تایبەت، کارەبای 546 باڵەخانەی حکومی کۆڕدرا بۆ وزەی نوێبۆوە، ئەوانیش باڵەخانەی پەرلەمانی عێراق و کۆشکی حکومەت.

لە مانگی شوباتی ساڵی ڕابردوودا، وەزارەتی نەوتی عێراق پڕۆژەیەکی نوێی لە کەرتی بەرهەمهێنانی کارەبا بە وزەی خۆر راگەیاند، بە ئامانجی کۆتاییهێنان بە قەیرانی دابینکردنی کارەبا بەهۆی لاوازی بەرهەمهێنانەوە کە بەزۆری پشت بە گازی هاوردەکراو لە ئێرانەوە دەبەستێت و زیاتر لە 35٪ ی پێداویستییەکانی عێراق پێکدەهێنێت.

لەو چوارچێوەیەدا، وەزارەتی کارەبای عێراق رێککەوتننامەیەکی لەگەڵ کۆمپانیای تۆتاڵ ئینێرجی مۆرکرد، بۆ دامەزراندنی وێستگەیەکی وزەی خۆر به توانای هەزار مێگاوات له بەسره، بەڕێوەبرایەتی وەبەرهێنانی بەسرە ئاشکرای کرد، کە تێچووی وەبەرهێنان بۆ پڕۆژەکە کە بەشێکە لە گرێبەستێکی 27 ملیار دۆلاری نزیکەی 820 ملیۆن دۆلارە.

رۆژی 20ـى ئایار، محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق وێستگەیەکی وزەی خۆری کردەوە، کە تایبەتە بە کۆشکی حکومەت کە توانای بەرهەمهێنانی دوو مێگاوات کارەبای هەیە.

سودانی لە بەیاننامەیەکی فەرمیدا جەختی لەسەر گرنگی پڕۆژەکە کردەوە، لە کەمکردنەوەی بارگرانی سەر تۆڕی کارەبای نیشتمانی و وەبەرهێنانی وزەی خاوێنە لەپێناو زیادکردنی کاتژمێرەکانی دابینکردنی کارەبا، هەم بۆ هاووڵاتیان و هەم بۆ دامەزراوە پیشەسازییەکان.

راشیگەیاند، حکومەت پلانی هەیە سەرچاوەکانی بەرهەمهێنانی کارەبا هەمەجۆر بکات و تاقیکردنەوەیەکی دەستپێکردووە، بە ئامانجی بەرهەمهێنانی 48.5 مێگاوات کارەبا لە بارەگای وەزارەتەکانی ناوخۆ و دارایی و نەوت و گواستنەوە و پلاندانان کە کۆی گشتی بەرهەمهێنانی 10.5 مێگاوات دەبێت.

لە سەرەتای ئەم هەفتەیەدا، سەرۆک وەزیران لەگەڵ تیمی نیشتمانی وزەی نوێبۆوە کۆبووەوە و ئاماژەی بە ئاسانکردنی ڕێوشوێنەکان و لابردنی بەربەستەکانی بەردەم ئەم پڕۆژە گرنگانە کرد، هاوکات دەرفەتی کارکردن بە کۆمپانیاکانی کەرتی تایبەت بە هەماهەنگی لەگەڵ کۆمسیۆنی باڵای هەماهەنگی نێوان پارێزگاکان دا.

هەروەها، رەزامەندی سەرەتایی درا بۆ دامەزراندنی دوو وێستگەی وزەی خۆر لە ناوچەکانی رەسافە و کەرخ بە توانای 20 مێگاوات بۆ هەر وێستگەیەک، جگە لەوەش وەزارەتی کارەبا دەستیکرد بە دامەزراندنی دوو وێستگەی دیکە بە توانای سێ مێگاوات هەریەکەیان وەک بەشێک لە پڕۆژەی وێستگەی کەناڵی سەربازی لە بەغدا.

ئەحمەد موسا، وتەبێژی وەزارەتی کارەبای عێراق بە رۆژنامەی العربیە جدیدی راگەیاند، وەزارەتی کارەبا پێشکەوتنی بەخۆیەوە بینیوە لە دانوستاندنەکان لەگەڵ کۆمپانیا تایبەتمەندەکان لە بواری دابینکردنی پەناڵ و پلێتە سۆلارییەکان، کارئاسانیییەکانیان پێ راگەیاندراوە بۆ ئەوەی لە سەرجەم پارێزگاکانی عێراق سود لە وزە خاوێنەکان وەربگیرێت.

باقر ساعدی، ئەندامی لیژنەی خزمەتگوزاری لە پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، کردنەوەی پڕۆژەی وزەی پاک لە کۆشکی سەرۆکایەتی و چەند شوێنێکی دیکە، لەڕێگەی تۆڕێکی پشت بەستن بە سۆلار، ئاماژەیەکی ڕونە بۆ ئاڕاستە و باوەڕی حکومەت بۆ گواستنەوەی تێڕوانینی خەڵک بۆ بەکارهێنانی وزەی خۆر لە دەستخستنی کارەبا و گەرمکەرەوەکان.

ساعدی ئاماژەی بەوەشکرد، ئەوەی حکومەت دەستی پێکردووە سەرەتایەکە بۆ خزمەتکردنی 1000 باڵەخانەی حکومەت لە پارێزگاکانی عێراق لە ساڵی 2025دا بۆ کارکردن بە سۆلار لە زووترین کاتدا، و ئەگەری فراوانکردنی پلانەکە هەیە بۆ زیاتر لە 5000 بینا لە ساڵانی داهاتوودا.