هەواڵ

ئەمینداری گشتی رێکخراوی ئۆپیک گەیشتە بەغدا

هەیسەم غەیس ئەمینداری گشتی رێکخراوی ئۆپیک گەیشتە بەغدا و سەردانەکەی ماوەی دوو رۆژ دەخایەنێت، بەپێی خشتەی سەردانەکەشی بڕیارە لەگەڵ وەزیری نەوتی عێراق و چەند بەرپرسێکدا کۆببێتەوە.

لەو بارەیەوە عاسم جیهاد وتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق رایگەیاندووە، سەردانەکەی ئەمینداری گشتی ئۆپیک بۆ بەغدا بەمەبەستی باسکردنی پرسی بەبازاڕکردنی نەوت و دوایین پێشهاتەکانی ئەو بازاڕەیە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، هەروەها لە سەردانەکەیدا لەگەڵ بەرپرسانی عێراق باس لە باشترکردن و فراوانکردنی هەماهەنگییەکان لەبارەی نەوت و بەرهەمهێنانی نەوتەوە دەکەن لە وڵاتانی بەشدار لە ئۆپیک و ئۆپیک پڵەسدا.
لە چەند رۆژی رابردوودا، ئۆپیک پڵەس بڕیاریدا بە دووبارە کەمکردنەوەی بەرهەمهێنانی نەوت و بەو هۆیەشيوە ماوەی چەند رۆژێکە نرخی نەوت رووی لە بەرزبوونەوە کردووە.
وەزارەتی نەوتی عێراقیش لەبارەی بڕیارەکە رایگەیاند، بڕیارەکە بە ئامانجی جێگیرکردنی نرخی نەوت لە بازاڕەکانی جیهاندا دراوە و ئەوانیش وەک وەزارەتی نەوتی عێراق، پابەندن بە سەرجەم بڕیارەکانی رێکخراوەکەوە، چونکە ئەو هەنگاوە بۆ پاراستنی بەرژەوەندی سەرجەم ئەندامانی رێکخراوەکەیە.

هەواڵ

داهات و نەوت… هەولێر و بەغدا رێککەوتنی نوێ بۆ ناردنی مووچە دەکەن

داهات و نەوت حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان دەباتەوە سەرمێزی گفتوگۆ، جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق دەڵێت، رێککەوتن لەسەر نەوت کراوە و  لێکتێگەیشتنى باشیش لەسەر دۆسیەی داهاتە نانەوتییەکان هەیە. 

 دۆسیەی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان، چارەنووسی مووچەی مانگی حوزەیرانیان و مانگەکانی دواتریان بە ئەنجامدانی رێککەوتنی نوێ لەگەڵ حکومەتی عێراق بەستوەتەوە. 

بەپێی زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای Mic، حکومەتی عێراق داوای نیووەی کۆی داهاتە نانەوتییەکان دەکات، بەڵام حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەوە رەتدەکاتەوە. 

حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشنیازی کردووە، تەنها نیووەی ئەو داهاتانە بۆ حکومەتی عێراق بگەڕێنێتەوە کە بە داهاتی فیدراڵی دادەنێرن.

هەرێمی کوردستان پشتی بە مادەی 29ـی یاسای کارگێڕیی دارایی ساڵی2019ـی عێراق بەستووە، کە تێیدا هاتووە، 50%ی داهاتی رسومات و باجی فیدراڵی لەو فەرمانگانەی لەلایەن حکومەتی ناوەندییەوە بەڕێوەدەبرێن بۆ پارێزگاکان دەبێت.

شاخەوان عەبدوڵا، جێگرى سەرۆکى ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا بەبێ باسکردنی وردەکارییەکان زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای Micـی پشتراستکردەوە و رایگەیاند، لەئێستادا لێکتێگەیشتنى باش لەسەر دۆسییەى داهاتە نانەوتییەکانى هەرێمى کوردستان هەیە. 

دۆسیەی نەوت یەکێکی دیکەیە لە تەوەرەکانی گفتوگۆ، حکومەتی عێراق داوای 280 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە دەکات، هەرێمی کوردستان رایگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە ناتوانێت ئەو بڕە بدات. 

عێراق وەک تێگەیشتنێک بۆ دۆخی بەرهەمهێنانی نەوت ئامادەیی دەبری هەر بڕە نەوتێک وەبگرێت کە لە هەرێمی کوردستانەوە رادەستیان بکرێت. 

شاخەوان عەبدوڵا، جێگرى سەرۆکى ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق سەبارەت بە دۆسییەى نەوت ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، کۆتایی هاتووە و هەرێمى کوردستان و عێراق رێککەوتنیان لەسەر کردووە.

نزیک دەبینەوە لە ناوەڕاستی مانگی ئاب، بەڵام مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان هێشتا چاوەڕوانی مووچەی مانگی حوزەیرانن. 

سەبارەت بە چارەنووسی مووچە و وادەی ناردنی لەلایەن بەغداوە شاخەوان عەبدوڵا وتى، لەگەڵ رێککەوتنى کۆتایی، بەغداد مووچەش دەنێرێت.

ناوەڕاستی مانگی تەمووزی ئەمساڵ، هەولێر و بەغدا لەسەر  پرسی مووچە و نەوت رێککەوتنێکییان راگەیاند، بەپێی رێککەوتنەکە هەرێمی کوردستان مانگانە بڕی 120 ملیار دینار داهاتی نانەوتی رادەستی بەغدا بکات، جگە لە رادەستکردنی بڕی 230 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە بە کۆمپانیای سۆمۆ.

 دوای ئەو دوو مانگەش مانگانە 50٪ی داهاتی نانەوتی رادەست بکرێت لەگەڵ هەمان بڕی نەوت، لە بەرامبەردا، وەزارەتی دارایی عێراق مانگانە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خەرج دەکات، بەڵام وادیارە ئەو رێککەوتنەش نەگەیشتووەتە ئەنجام و رێککەوتنی نوێ دەکرێت.