تەندروستی

نیشانەکانی زەردوویی منداڵی تازە لەدایکبوو چییە؟

بە شێوەی گشتی لە دوای لەدایکبوونی منداڵ، لە لایەن پزیشکی پسپۆڕی منداڵانەوە پشکنینی تەواو بۆ منداڵەکە ئەنجام دەدرێت، و لە ئەگەری ئەوەی گۆمانی زەردوویی لە منداڵەکە بکرێت پشکنینی بیلیروبینی بۆ دەکرێت، کە دەردەکەوێت منداڵەکە زەردوویی هەیە یاخود نا، بەلام دەکرێت بەم نیشانانەی خوارەوە دایک و باوکەکە ئاگادار بن و نیشانەکانی بناسنەوە:

‎١.زەردبوونی پێست و تەنانەت ناو چاوەکانی منداڵەکە لە ماوەی ٢٤ کاتژمێری یەکەمدا دەست پێ بکات، ئەوە نیشانەیەکی مەترسیدارە. لەوانەیە ئاماژە بێت بۆ کێشەیەکی تەندروستی گەورەتر، وەک نەگونجانی گرووپی خوێن یاخود هەوکردن.

‎٢. ڕەنگی زەرد بە خێرایی لە دەموچاوەوە بۆ سنگ، سک، قۆڵەکان، یان قاچەکان بڵاو ببێتەوە، لەوانەیە حاڵەتەکە خراپتر بێت و بە خۆی چاک نەبێتەوە و پێویست بە بینینی پزیشکی پسپۆڕ بکات.

‎٣. ئەگەر میزی منداڵەکە زەردێکی تۆخ بێت (لەوەی کاڵ یان نزیک لە بێڕەنگ بێت) یان پیساییەکەی کاڵ یان ڕەنگی سپی باو بێت، لەوانەیە نیشانەی کێشەی جگەر یان بۆرییەکانی زراو بێت.

‎٤.زۆر خەواڵوو بوو، بە زەحمەت بەخەبەر دەهات، بە باشی شیری نەدەخوارد، یان بە گشتی حاڵی باش نەبوو، لەوانەیە زەردووییەکە کاریگەری لەسەر مێشکی کردبێت.

‎٥.بێگومان، ئەگەر زەردیەکە بۆ ماوەی زیاتر لە ٢-٣ هەفتە بەردەوام بوو، بەتایبەتی لەو منداڵانەی شیری دایک دەخۆن، پێویستە بە شێوەیەکی دروست هەڵسەنگاندنی بۆ بکرێت.

هەواڵ

داهات و نەوت… هەولێر و بەغدا رێککەوتنی نوێ بۆ ناردنی مووچە دەکەن

داهات و نەوت حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان دەباتەوە سەرمێزی گفتوگۆ، جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق دەڵێت، رێککەوتن لەسەر نەوت کراوە و  لێکتێگەیشتنى باشیش لەسەر دۆسیەی داهاتە نانەوتییەکان هەیە. 

 دۆسیەی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان، چارەنووسی مووچەی مانگی حوزەیرانیان و مانگەکانی دواتریان بە ئەنجامدانی رێککەوتنی نوێ لەگەڵ حکومەتی عێراق بەستوەتەوە. 

بەپێی زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای Mic، حکومەتی عێراق داوای نیووەی کۆی داهاتە نانەوتییەکان دەکات، بەڵام حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەوە رەتدەکاتەوە. 

حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشنیازی کردووە، تەنها نیووەی ئەو داهاتانە بۆ حکومەتی عێراق بگەڕێنێتەوە کە بە داهاتی فیدراڵی دادەنێرن.

هەرێمی کوردستان پشتی بە مادەی 29ـی یاسای کارگێڕیی دارایی ساڵی2019ـی عێراق بەستووە، کە تێیدا هاتووە، 50%ی داهاتی رسومات و باجی فیدراڵی لەو فەرمانگانەی لەلایەن حکومەتی ناوەندییەوە بەڕێوەدەبرێن بۆ پارێزگاکان دەبێت.

شاخەوان عەبدوڵا، جێگرى سەرۆکى ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا بەبێ باسکردنی وردەکارییەکان زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای Micـی پشتراستکردەوە و رایگەیاند، لەئێستادا لێکتێگەیشتنى باش لەسەر دۆسییەى داهاتە نانەوتییەکانى هەرێمى کوردستان هەیە. 

دۆسیەی نەوت یەکێکی دیکەیە لە تەوەرەکانی گفتوگۆ، حکومەتی عێراق داوای 280 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە دەکات، هەرێمی کوردستان رایگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە ناتوانێت ئەو بڕە بدات. 

عێراق وەک تێگەیشتنێک بۆ دۆخی بەرهەمهێنانی نەوت ئامادەیی دەبری هەر بڕە نەوتێک وەبگرێت کە لە هەرێمی کوردستانەوە رادەستیان بکرێت. 

شاخەوان عەبدوڵا، جێگرى سەرۆکى ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق سەبارەت بە دۆسییەى نەوت ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، کۆتایی هاتووە و هەرێمى کوردستان و عێراق رێککەوتنیان لەسەر کردووە.

نزیک دەبینەوە لە ناوەڕاستی مانگی ئاب، بەڵام مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان هێشتا چاوەڕوانی مووچەی مانگی حوزەیرانن. 

سەبارەت بە چارەنووسی مووچە و وادەی ناردنی لەلایەن بەغداوە شاخەوان عەبدوڵا وتى، لەگەڵ رێککەوتنى کۆتایی، بەغداد مووچەش دەنێرێت.

ناوەڕاستی مانگی تەمووزی ئەمساڵ، هەولێر و بەغدا لەسەر  پرسی مووچە و نەوت رێککەوتنێکییان راگەیاند، بەپێی رێککەوتنەکە هەرێمی کوردستان مانگانە بڕی 120 ملیار دینار داهاتی نانەوتی رادەستی بەغدا بکات، جگە لە رادەستکردنی بڕی 230 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە بە کۆمپانیای سۆمۆ.

 دوای ئەو دوو مانگەش مانگانە 50٪ی داهاتی نانەوتی رادەست بکرێت لەگەڵ هەمان بڕی نەوت، لە بەرامبەردا، وەزارەتی دارایی عێراق مانگانە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خەرج دەکات، بەڵام وادیارە ئەو رێککەوتنەش نەگەیشتووەتە ئەنجام و رێککەوتنی نوێ دەکرێت.