هەواڵ

لە 16رۆژدا 15 هێرشی درۆنی کراوەتە سەر هەرێم و کێڵگە نەوتییەکان

سەرەڕای هاتنە سەرخەتی ئەمریکا و هۆشدارییەکانی سودانی، بەڵام هێرشە درۆنییەکان بۆسەر کێڵگە نەوتییەکانی هەرێم بەردەوامە و بەوتەی بەرپرسێکی حکومەتی هەرێم، بەهۆی هێرشەکانەوە 200هەزار بەرمیل  بەرهەمهێنانی نەوتی رۆژانە کەمیکردووە، ئەوەش هاوکاتە لەگەڵ رێککەوتنی هەرێم و بەغدا لەسەر هەناردەکردنی 230 هەزار  بەرمیل نەوتی هەرێم.

لە سەرەتای مانگی تەمموزەوە، هێرشە درۆننیەکان بۆ سەر هەرێم کوردستان دەستیپێکردووە، ئامانجی هێرشەکان ئەمجارە کێڵگە نەوتییەکانی هەرێمە، کە بە بڕبڕەی پشتی ئابوری هەرێم ناودەبرێن

هێرشەکان ئامانجی خۆیان پێکاوە و زیانی گەورەیان بە کێڵگە نەوتییەکان و بەرهەمهێنانی نەوت گەیاندووە، تەنانەت مەترسی جێهێشتنی کێڵگەکان هەیە لەلایەن کۆمپانیا کانەوە.

عەزیز ئەحمەد، جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی هەرێم 16تەمموز رایگەیاند، دوای زنجیرەیەک هێرشی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان لەلایەن میلیشیاکانەوە ئاراستەکراون، هەرێم 200 هەزار بەرمیل نەوتی لەدەستداوە

ئەوەشی خستەڕوو، پێج کێڵگەی نەوتی هەرێم لە هێرشەکاندا کراونەتە ئامانج، کە دووانیان لەلایەن کۆمپانیا ئەمریکیەکانەوە بەڕێوەدەبرێن

بەوتەی جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆک وەزیران، دەزانن کێ لە پشت ئەو هێرشانەوەیە، کە دەکرێنە سەر کێڵگە نەوتییەکان و دەشزانن لە کوێوە هێرشەکان دەکرێن و وتی: هاوبەشە ئەمریکییەکانمان لە ئامرازەکانی بەرگری لە وزە و ژێرخانی مەدەنی خۆمان بێبەشیان کردووین، ئێمە ئێستا پێویستمان پێیان هەیە بۆ ئەوەی یارمەتیمان بدەن بەرگری لە خۆمان بکەین.

لە 1ی تەمموزەوە تا ئێستا، سێ هێرشی درۆنی بەچوار درۆن كراونەتە سەر هەولێر و پێنج هێرش بە پێنج درۆن كراونەتە سەر سلێمانی و چوار هێرشی درۆنی كراونەتە سەر دهۆك و هەروەها، دوو هێرش بە سێ درۆن كراونەتە سەر زاخۆ.

هێرشەدۆنییەکان لە سەرەتای ئەم مانگەوە دەستیپێکردووە، بەڵام لە 14 مانگەوە ئامانجەکەیان گۆڕی بۆ کێڵگە نەوتییەکان، لە سێ رۆژدا هەریەک لە کێڵگە نەوتییەکانی "خۆرمەڵە، سەرسەنگ، ئەتروش، پێشخابور، باعەدرێ، تاوكێ، هەنت ئۆیڵ" بوون بە ئامانجی درۆنەکان.

ئەمڕۆ، وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریکا بە توندی ئیدانەی هێرشى بەردەوامی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەكانی کرد، کە کێڵگە نەوتییەکانی هەرێمی کوردستان دەکەنە ئامانج، هۆشداریشیدا لەوەی ئەو هێرشانە هەڕەشە لە سەقامگیری و ئایندەی ئابوری عێراق دەکەن.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا لە بەیاننامەیەکدا دووپاتی کردەوە، پاراستنی خاک و سەرجەم هاوڵاتیان، ئەركی  حكومەتی عێراقە.

هەواڵ

بەرهەمهێنانی نەوت راگیراوە و تا هەرێمی کوردستانیش نەوت رادەست نەکات مووچە نایەت

بەپێی رێککەوتنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق تا نەوت رادەستی کۆمپانیای سۆمۆ نەکرێت بەغدا پارەی مووچە رەوانە ناکات؛ زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان راگیراوە. 

 حکومەتی هەرێمی کوردستان دوای چەندین کۆبوونەوە لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان رێککەوتنی کرد. 

بەپێی دەقی ئەو رێککەوتنە کە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بڵاویکردوەتەوە، تا وەزارەتی نەوت و کۆمپانیا سۆمۆ وەرگرتنی نەوت لە بەندەری جەیهان پشتراست نەکەنەوە، وەزارەتی دارایی پارە بۆ هەرێمی کوردستان نانێرێت. 

بەپێی رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا دەبێت هەرێمی کوردستان رۆژانە 280 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم بهێنێت، 230 هەزاری بداتە بەغدا و 50 هەزاریشی لە ناوخۆدا بەکاربهینێتەوە. 

ناردنی پارەی مووچە بە مەرجی رادەستکردنی نەوت لە کاتێکدایە زیاتر لە 24 کاتژمێرە بەهۆی هێرشی درۆنییەوە بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان رایگراوە. 

عەزیز ئەحمەد جێگری بەڕێوەبەری نوسینگەی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی کوردستان - ئەپیکور لە دوو راگەیەندراوی جیاوازدا رایانگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە هەرێمی کوردستان نزیکەی 200 هەزار بەرمیل بەرهەمهێنانی نەوتی لەدەستداوە. 

ئەگەرچی هەولێر و بەغدا رێککەوتنیان کردووە، بەڵام ناو بەناو هێرشی دۆرنییەکان دەست پێدەکەنەوە و کێڵە نەوتییەکان بە ئامانج دەگرن دیار نیە درۆنەکان رێگە بە دەستپێکردنەوەی نەوت دەدەن یاخود هێرش دەکەنەوە. 

هەموو ئاماژەکان بەو ئاڕاستەیەن رێککەوتنەکەی هەولێر و بەغدا کۆتایی بە هێرشی درۆنەکان بهێنێت، چونکە ئەو هێرشانە وەک کارتی فشار دژی هەرێمی کوردستان دەبینران تا نەرمی بۆ رێککەوتن بنوینێت و نەوتەکەی رادەست بکات.