هەواڵ

بەدواداچوونی مایک نیوز بۆ لێبڕینەکانی موچەی خانەنشینی و فەرمانبەران

Mic
2025-06-03

بەپێی بەدواداچونی مایک نیوز، بڕیارە نوێیەکەی وەزارەتی دارایی بۆ زیادکردندی بڕی لێىڕینی موچە و شایستە داراییەکانی خانەنشینی، گرفت بۆ ئەو موچانەش دروست دەکات کە هێشتا فەرمانبەر لە ساڵانی رابردوودا وەرینەگرتوون.

لە 10 ساڵی رابردوودا موچەی فەرمانبەران بەشێوەیەک لێبڕین و پاشەکەوت و کەمکراوەتەوە، بێوێنەبووە لە مێژووی حوکمڕانی عێراق و هەرێمی کوردستاندا، بەڵام هێشتا بەوشێوەیەش نەتوانراوە گەرەنتی بکرێت و بژێویی ئەو فەرمانبەرانە مسۆگەربکرێت.

دوێنێ، 2ی حوزەیرانی 2025، بڕیارێکی وەزارەتی دارایی هەرێم بڵاوکرایەوە لەبارەی موچەی خانەنشینی کە بڕیارە لەمەودوا حکومەتی عێراق بیدات.

بەپێی بڕیارەکەی وەزارەتی دارایی هەرێم لێبڕینی خانەنشی دیاریکراوە و لەمەودوا چەسپاندنی لێبڕینی خانەنشینی (التوقيفات التقاعدية) بە رێژەی (10%) لە سەر فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان جێبەجێ دەكرێت.

وردەکاریی لێبڕینەکان:
1-لێبڕینی رێژەی (2%) لە موچەی فەرمانبەران لە رێکەوتی (2014/1/1) تاکو (2024/6/30).
2-لێبڕینی رێژەی (2%) لە موچەی فەرمانبەرێتی خانەنشینان، ئەوانەی لە ئیستادا خانەنشینن و یاسای ئاماژەپێکراوی سەرەوە دەیانگرێتەوە لە رێکەوتی (2014/1/1) تا رێکەوتی دەستلەکارهەڵگرتن و هەواڵەکردنیان بۆ خانەنشینی.
3-بڕی پارەی کەڵەکەبوی سەر فەرمانبەران و خانەنشینان وەکو قەرز لە ئەستۆی فەرمانبەران و خانەنشینان تۆماردەکرێت.
4-قەرزی ئاماژەپێکراو لە خاڵی (سێیەم) لە ماوەی سێ ساڵ بۆ فەرمانبەران و ماوەی (5) ساڵ بۆ خانەنشینان پاکتاوبکرێت.
5-ئەم لێبڕینە لە رێکەوتی (2025/6/1) دەستپێدەکات تاکو قەرزەکە پاکتاو دەکرێت.

بەپێی خاڵی یەکەم، دەبێت فەرمانبەران و ئەوانەش کە ئەمساڵ خانەنشینکراون، دەبێت 2٪ی موچەکانیان لە 10 ساڵی رابردوودا، بگێڕنەوە بۆ خەزێنەی دەوڵەت، ئەوە لەکاتێکدایە لە ساڵی 2015ەوە حکومەتی هەرێم خراپترین جۆری موچە و بژێویی دابینکردووە بۆ موچەخۆران.

لە ساڵی 2015ەوە بۆ 2023، فەرمانبەران 5 موچەیان پاشەکەوتکراوە، 23 چارەکە موچە، 10 موچەیان هەر وەرنەگرت، 9 موچە بە لێبڕینی 21٪ەوە، 1 موچە بە لێبڕینی 18٪، جگە لەوەی لە 10 ساڵی رابردوودا تەرفیعی سەرجەم فەرمانبەران وەستاوە و شایستەداراییەکانی نەدراوە، هەروەها موچەی مانگی 12/2024 خورا لەنێوان حکومەتی عێراق و هەرێمی کوردستاندا.

بڕیارەکەی وەزارەتی دارایی بەهیچ جۆرێک ئەو هەموو مافخوران و ستەمە ئیدارییانەی لەبەرچاو نەگرتووە کە پێشتر ئاماژەیان پێکرا.

لەوبارەیەوە، سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی بە مایک نیوزی راگەیاند، تائێستا بڕیارنەدراوە، لێبڕینی مووچەی خانەنیشینی 10 ساڵی رابردوو ئەو مووچانە نەگرێتەوە کە پاشكەوتکراون یان دابەشنەکراون، هەر بۆیە بەدورنازانرێت فەرمانبەران بە سەوزی ئەو پارەیە بدەن کە هێشتا حکومەتی پێی نەداون.

زانیاری زیاتر:
لە بڕیارەکەی وەزارەتی داراییدا ئەوە خراوەتەڕوو، ئەگەر فەرمانبەرێک لە ساڵی 2014 موچەی بنەڕەتییەکەی 509 هەزار دینار بووبێت، ئەوا لێبڕینەکەی بەمشێوەیە دەبێت 509,000 لێکدانی 2%، بری لێبڕینەکە دەکاتە 15 هەزار و 270 دینار، هەمان فەرمانبەر لە ساڵی 2015 موچە بنەڕەتییەکەی بووبێتە 519  هەزار دینار ئەوا لێبڕینەکە بەمشێوەیە دەبێت 519,000 لێکدانی 2% بری لێبڕینەکە دەکاتە (15 هەزار و 570 هەزار دینار) بۆ ساڵەکانی تریش بە هەمان شێوە بۆ سەرجەم فەرمانبەران ئەم لێبڕینە بکرێت.

ئەوەشهاتوە، بۆ فەرمانبەران سەرجەم لێبڕینەکان کۆدەکرێتەوە و دابەشی (36) مانگ دەکرێت، ئەوا ئەو بڕەی دەردەچێت مانگانە لە موچەی فەرمانبەران دەبڕدرێت تا قەرزەکە پاکتاو دەکرێت بۆ خانەنشینان، لێبڕینەکان کۆدەکرێتەوە و دابەشی (60) مانگ دەکرێت، ئەوا ئەو بڕەی دەردەچێت مانگانە لە مووچەی خانەنشینان دەبڕدرێت تا قەرزەکە پاکتاو دەکرێت.

بابەتی لێکچو

More News

Most Popular

هەواڵ

فشارێکی دیکەی حکومەتی عێراق بۆسەر هەرێم

Mic
2025-06-05

ئەمڕۆ، وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق ئاشکرایکرد، بۆ ئەمساڵ تەنها 4.5 ملیۆن تۆن گەنم لە جوتیارانی عێراق وەردەگرن، ئەوەش لەکاتێکدایە کە ساڵی رابردوو نزیکەی 7 ملیۆن تۆن گەنمیان لە جوتیاران وەرگرتبوو.
د.مەهدی سەحەر جبوری، یاریدەدەری ئەمینداری کارگێڕی وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق، ئاشکرایکردووە، لە چەند پارێزگایەکی عێراق دەستیانکردووە بە وەرگرتنی گەنم و دانەوێڵە، لەم هەفتەیەدا و تا رۆژی  سێشەممە، توانراوە بڕی 2 ملیۆن تۆن گەنم لە جوتیارانی پارێزگاکانی باشوری عێراق وەربگیرێت.
جبوری، ئاماژەی بەوەکردووە کە هەریەک لە پارێزگاکانی کەرکوک و نەینەوا و سەڵاحەدین لە قۆناغی دروێنەی تەواودان و بڕی 500 هەزار تۆن بەرهەمی زیادەیان هەیە و دەستدەکرێت بە وەرگرتنی گەنم لەو پارێزگایانەش.
بەرپرسەکەی وەزارەتی کشتوکاڵ پێشبینی ئەوەیکردووە لە هەفتەکانی داهاتوودا خێرایی کڕینەوەی دانەوێڵە زیادبکات تا کۆتایی وەرز کۆی گشتی گەنمی وەرگیراو بگاتە (4.5) ملیۆن تۆن و پێداویستی ناوخۆیی پڕدەبێتەوە لەگەڵ ئەو بڕە گەنمە زیادەیەی ساڵی رابردوو کە لە عەمبارەکان ماونەتەوە.
دوێنێ، نەوزاد شێخ کامیل، بەڕێوەبەری گشتیی بازرگانی و پیشەسازیی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، ئاشکرایکرد، رۆژی 10ی حوزەیران دەستدەکرێت بە وەرگرتنی گەنم لە جوتیارانی هەرێم و بڕیارە ئەمساڵ تەنها 400 هەزار تۆن گەنم وەربگیرێت.
بەڕێوەبەری گشتیی بازرگانی و پیشەسازیی دەڵێت: ئەمساڵ سایلۆ نوێیەکان هاوشان لەگەڵ سایلۆکانی دیکەی هەرێمی کوردستان، گەنم وەردەگرن، وەک قوشتەپە، گەرمیان و ڕوڤیا.
بەپێی بەدواداچوونەکانی مایک نیوز، جوتیاران لە زۆرێک لە ناوچەکانی هەرێمی کوردستان دەستیانکردووە بە دروێنەی دانەوێڵەکانیان، بەڵام هێشتا زانیاری تەواویان لەبەردەستدا نییە سەبارەت بە رێکارەکانی وەرگرتنی گەنم، بەوپێیەی لە پارێزگاکانی ناوەڕاست و باشوری عێراق بەشێوەی سەرەگرتنی ئەلیکترۆنی گەنم لە جوتیاران وەردەگیرێت و هێشتا ئەو رێکارە لێرە کاری پێنەکراوە.

مەترسییەکە
ساڵی رابردوو نزیکەی 7 ملیۆن تۆن گەنم لە جوتیارانی عێراق وەرگیرابوو، لەو چوارچێوەیەشدا رێگەدرابوو بڕی 700 هەزار تۆن گەنم لە جوتیارانی هەرێمی کوردستان وەربگیرێت، بەڵام لەو بڕە کەمتر لە جوتیاران وەرگیرا.
رۆژی 21ی تەموزی 2024 حکومەتی هەرێم بەشێوەیەکی فەرمی رایگەیاند کە توانراوە زیاتر لە 685 هەزار تۆن لە جوتیارانی هەرێم وەربگیرێت و بڕێکی زۆر گەنم کە وەرنەگیرابوون لەبەرئەوەی کە مەرجەکانیان تێدانەبووە.
لە چەند رۆژی رابردوودا بەشێک لە جوتیارانی هەڵەبجە نیگەرانییان بەرامبەر بڕیارێکی حکومەتی عێراقی دەربڕی بۆ کەمکردنەوەی رێژەی وەرگرتنی دانەوێڵە بۆ بەرهەمی ئەمساڵ و لە کۆنگرەیەکی رۆنامەوانیدا ئاماژەیان بەوەکرد حکومەتی عێراقی بڕی وەرگرتنی گەنمی جوتیارانی هەرێمی کەمکردووەتەوە بۆ 400 هەزار تۆن، لەکاتێکدا ساڵی رابردوو 700 هەزار تۆن بووە.
ئەمساڵ بەرهەمی گەنم بەهۆی خراپی رێژەی بارانبارین کواڵیتییەکەی باش نییە لە زۆرینەی ناوچەکان و پێدەچێت بڕێکی زۆر لە گەنم وەرنەگیرێن.
حکومەتی عێراق بۆ ئەمساڵ بڕیاریداوە نرخی گەنم 850 هەزار دیناربێت بۆ ئەو گەنمە بەرهەمهاتووانەی بە (ئاودانی دەستکرد - مەرەشە) ئاودراون، هەروەها 800 هەزار دیناربێت بۆ هەرتۆنێک گەنمی بەرهەمهاتوو لە دەغڵە (دێم – پشتاو)ەکاندا.
ساڵانە لە 1ی حوزەیرانەوە دەستدەکرا بە پرۆسەی وەرگرتنی گەنمی جوتیاران، بەڵام ئەمساڵ بڕیارە لە 10ی حوزەیرانەوە بڕی 400 هەزار تۆن گەنم وەردەگیرێن و دەکاتە دوو لەسەر سێی بڕی گەنمی ساڵی رابردوو.

TVPodcastهەواڵبنکۆڵکاری دەربارەی ئێمە 18-

ریکلاممان لەگەڵ بکە

+964 (0)770 153 6483

[email protected]

Designed and developed by AVESTA GROUP

Mic News. ©2021 All rights reserved