VT

حکومەتی هەرێم، لە لێبڕینی مووچەوە بۆ قەرزاربوون

لەکاتێکدا نرخی نەوت لەهەڵکشاندایە بەڵام حکومەتی هەرێم بەردەوامە لە لێبڕینی مووچە و قەرزەکانیشی زیاتر لە سێ ملیار زیادی کردووە لەماوەی کەمتر لە ساڵێکدا.

نۆ مانگ پێش ئێستا حكومەتی هەرێم 28 ملیار دۆلار قەرزار بوو، نرخی نەوت بە 45 دۆلار بوو، بەڵام ئێستا نرخی نەوت بە ٧٦ دۆلارە و لێبڕینی مووچە بەردەوامه و قەرزەكانیش بۆ زیاتر لە 31 ملیار دۆلار هەڵكشاوە.

ئامانج رەحیم، سكرتێری ئەنجومەنی وەزیرانی حكومەتی هەرێمی كوردستان، رایگەیاند، قەرزداری حكومەت گەیشتووەتە 31 ملیار و 637 ملیۆن دۆلار.

مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە5ی مانگی10ی 2020 لەپەرلەمانی كوردستان، رایگە‌یاند،‌ حكومە‌ت 28 ملیار و 477 ملیۆن دۆلار پابە‌ندی دارایی لە‌ئەستۆیە.

قەرزەكانی هەرێم وەك میراتی  نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكی كابینەی هەشتەم لێكدەدرێتەوە كە بە دوو ملیارو 549 ملیۆن دۆلاری قەرزەوە، كابینەكەی  رادەستی مەسرور بارزانی كرد.

پێش دەستبەكاربوونی كابینەی نۆ لە10ی تەموزی 2019دا، كۆی گشتی قەرزەكانی حكومەت 27 ملیارو 549 ملیۆن دۆلار بوو، دوای چەند مانگێك لەدەستبەكاربوونی كابینە نوێیەكە، قەبارەی قەرزەكان بۆ 28 ملیارو 476 ملیۆن دۆلار بەرزبووەتەوە.

كابینەی مەسرور بارزانی، دوو ساڵی تەمەنی تەواوكردووە، واتە تەنیا لە دوو ساڵی تەمەنی ئەم كابینەیەدا، قەبارەی قەرزەكان بەبڕی چوار ملیارو 88 ملیۆن دۆلار زیادیكردووە.

نرخی نەوت و داهاتی خاڵە سنووریەکان زیایدکردووە
نرخی نەوت و دۆلار ئاگر دەكەنەوە، مووچە بەلێبرینەوە دەدرێت، داهاتی ناوخۆ لەرێی باج و خاڵە سنوورییەكان زیادیكردووە، بەڵام سەڕەرای ئەوەی حكومەت رایگەیاندووە كە دەستی بە چاكسازی كردووە قەرزەكانی بۆ زیاتر لە٣١ ملیار دۆلار بەرزبووەتەوە.

عەلی حەمە ساڵح، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی كوردستان، رایگەیاند: پارە لەھیچ دەوڵەت و كۆمپانیاو بانكێكی ناوخۆیی و دەرەكی قەرز نەكراوە، ئەوەی ھەیە زیادبوونی شاستەی دارایی فەرمانبەرە لای حكومەت، وتیشی پارەی پاشەكەوتی مووچەی  پێنج مانگی ساڵی 2020، لەپێش پەیڕەوكردنی لێبڕینی 21٪ دراوە و بریتی بووە لەچوار ترلیۆن و 475 ملیار دینار.

بیلال رەئوف، پسپۆڕی بواری ئابووری، بەدیجیتاڵ میدیای (مایك)ی راگەیاند، گەندەڵی و ناشەفافی لەكۆكردنەوەی داهاتەكان هۆكاری سەرەكین.

وەك بیلال ڕەئوف باسی دەكات، ناتەواوی لەبڕی قەرزەكاندا هەیە وەك كۆمپانیاكانی نەوت و كەیسە یاساییەكان كە لەدەرەوەی وڵات دۆڕاندویانە، بەگشتی قەرزەكان، پەیوەندی بە قەیرانی دارایی ساڵانی ڕابردوەوە هەیە.

هەواڵ

موقتەتا سەدر هاتە دەنگ

موقتەدا سەدر، ڕێبەری ڕەوتی سەرد، لەراگەیەندراوێكدا ڕایگەیاند،"ئەمە یەکەم ھەڵبژاردنە لەعێراق بەبێ بەشداری ڕەوتی شیعی نیشتیمانی(ڕەوتی سەدر) ئەمەش دڵەڕاوکێی زۆری لای ھاوڵاتیان دروستکردوە کە بەشداری ھەڵبژاردن دەکەن". دەشڵێت،" لەگەڵ دڵەڕاوکێی خەڵک چەندین سیناریۆ دروستکراوە کەگوایە ڕەوتی سەدر بەبەکارھێنای ھێز رێگە نادەن بگەنە سندوقەکانی ھەڵبژاردن، یاخود وتراوە، ڕەوتی سەدر فیتنە دروست دەکات بۆ ئەوەی کەشێکی ئارام بۆ ھەڵبژاردن نەخوڵقێت و بەلایەنگرییە ملیۆنیەکەی دێتە سەر شەقام و خۆپیشاندان دەکات، جەختیش دەكاتەوە،" ھەرچەندە ئێمەلەگۆڕەپانی سیاسی نەماون بەڵام ھەموو تیرەکانیان بۆ سەر ئێمەیە". سەدر لەڕاگەیەندراوەكەیدا بەبێ ناوهێنان پەیامێكی ئاگرین ئاڕاستە دەكات و دەڵێت،" ئەگەر گردبونەوەو ناڕەزایەتی و بەگژداچونەوەتان دەوێت ئێمە خۆمان خاوەنی ئەوەین و فەرموو خۆتان تاقی بکەنەوە و ئێمە لەھەڕەشەکانتان ناترسین".
دەشلێت،" ئەوەی لەگەڕانەوەی بەعس دەترسێت و خەڵکی پێدەترسێنێت ئەوە حزبێکی بێ کەڵکە".
ھەروەھا لەبارەی خزمەتگوزاری و پەرەوردەو وشکە ساڵی و تەندروستی و دۆسیەی ئەمنی پێی وایە، لەخراپترین ئاستتدان و نوسیویەتی،" ھۆزەکان لەلایەک و میلیشیاکان لەلایەک بونەتە بەڵاو خوێنی عێراقی دەرێژرێت".
لەكۆتایی ڕاگەیەندراوەكەشیدا دوپاتیدەكاتەوە،" ئێوە باسی ئەوە دەکەن کە عێراق و گەلەکەی لەگەڵتانە، کەچی گەلی عێراق بەھۆی بێ کاری و ھەژاری و نەخۆشی و گەندەڵییەوە دەناڵێنێت و رڕوی لەزیادبونیشە، كەئەو مەترسیە مەترسی ئاینی عەقیدەشە نەک تەنھا نیشتیمانی ئێوە کەی شیعە