کاور
لەلایەنی پیشەییەوە هەوڵی خۆگونجاندن بدە، كارێك مەكە كێشە بۆ خۆت دروستبكەیت، بەتایبەتی لەم چەند رۆژەدا، چونكە كاتێكی باش نییە و كشەكان قوڵ دەبنەوە، لەلایەنی سۆزدارییەوە سەرەڕای هەمو كێشەكان كاتێكی خۆش لەگەڵ خۆشەویستەكەت بەسەر دەبەیت.
گا
دەتوانیت بەسەر تەواوی كێشەكان زاڵبیت، وابیردەكەیتەوە كە دەتوانیت یارمەتی كەسانی چواردەورت بدەیت، ئەمەش بیرۆكەیەكی باشە و پەیوەندیت لەگەڵ كەسانی چواردەورت بەهێز دەكات.
دوانە
هەوڵمەدە كێشەكانت بۆ كەسانێك باس بكەیت كە متمانەی تەواوت پێیان نییە، دەكرێت ئەوان هۆكاربن بۆئەوەی زیاتر كەویتە كێشەوە، لەلایەنی سۆزدارییەوە ئەگەر راستگۆ نەبیت لەگەڵ خۆشەویستەكەت، ئەنجامی پەیوەندییەكەتان نەرێنی دەبێت.
قرژاڵ
بەهۆی كێشە چاوەڕوان نەكراوەكانەوە توشی سترێس و دڵەڕاوكێ دەبیت، خۆت ئامادە بكە بۆئەوەی روبەڕوی گرفتەكان ببیتەوە، لەلایەنی سۆزدارییەوە داوا لە خۆشەویستەكەت مەكە نهێنییەكانت بۆ بپارێزێت ئەگەر خۆت نەیپارێزیت.
شێر
روبەڕوبونەوەی بەربەستەكان زیاتر ماندوت دەكات، بەڵام وادەكات زیاتر متمانەت بە خۆت هەبێت و لە هەنگاونان بۆ داهاتو نەترسیت، مامەڵەكردن لەگەڵ خۆشەویستەكەت ئاسان نابێت، هەوڵبدە لێی تێبگەیت و لەسەر شتی بچوك كێشە دروست مەكە.
فەریک
كێشە داراییەكانت چارەسەر دەبن، لەلایەنی پیشەییەوە كارێكی نوێ تاقیدەكەیتەوە و كەمێك لە رۆتین دوردەكەویتەوە، لەلایەنی سۆزدارییەوە خۆشەویستەكەت بە رەفتارەكانی نیگەرانت دەكات، هەوڵبدە قسەی دڵی خۆت بكەیت.
تەرازو
لەلایەنی پیشەییەوە شتەكانت وادەردەكەوێت بەو شێوەیە نەڕۆن بەڕێوە كە تۆ دەتەوێت و ئارەزو دەكەیت وازبهێنیت، بەڵام خۆت مەدە بەدەستەوە بەم زوانە شتەكان ڕێڕەوی خۆیان وەردەگرن، لەلایەنی سۆزدارییەوە گوێگرێكی باش بە بۆ خۆشەویستەكەت.
دوپشک
ئەمڕۆ یەكێكە لەو رۆژانە هەست بە سترێسێكی زۆر دەكەیت تێیدا، باشترین هەوڵی خۆت بدە بۆئەوەی لەو دۆخە بێیتە دەرەوە، ئەم ماوەیە سەركێشی مەكە و كارێك مەكە زیان بە خۆت و كەسانی دیكە بگەیەنیت، باشترە هەنگاوەكانت بە وریایی بنێیت.
کەوان
لەلایەنی پیشەییەوە بەرزكردنەوەی پلەكەت بەندە بەو هەوڵانەی دەیدەیت، كەمتر كاربكە بەڵام بە ژیرانەتر كاربكە، كێشەكانت بە زوی چارەسەر دەبن و دڵخۆش دەبیت، لەلایەنی تەندروستییەوە ئەگەر لە ئێستاوە سیستمی خۆراكیت رێكنەخەیت، خۆت ئامادەبكە بۆئەوەی روبەڕوی گرفتی تەندروستی جددی ببیتەوە.
گیسک
بینینی خۆشەویستەكەت یارمەتیت دەدات كێشەكانی رۆژانەت لەبیر بكەیت، لێكتێنەگەیشتن لە نێوان تۆ و خێزانەكەت هۆكارە بۆئەوەی نیگەران بیت، باشترە خۆت بگونجێنیت و جیاوازییەكان قوڵ نەكەیتەوە، تەندروستیت بەرەو باشی دەڕوات.
سەتڵ
هەوڵبدە بە هێمنی روبەڕوی بەربەستەكان بەرەوە، كاتێكی گونجاو نییە بۆئەوەی رەخنە لە خۆشەویستەكەت بگریت، لەم كاتەدا پێویستی بە پاڵپشتی تۆ هەیە و بە تەنها جێی مەهێڵە، سەرنجت لەسەر ئامانجی راستەقینەت لامەدە، چونكە زۆر نزیكتریت لەوەی بیری لێدەكەیتەوە.
نەهەنگ
وریای مامەڵەكردنت بە ئەمڕۆ، هەروەها زیاتر گرنگی بە كێشە پیشەییەكانت بدە نەك تایبەتییەكان، چونكە دەستكردن بە كارێك بە هەڵە هۆكارە بۆئەوەی ئەنجامێكی خراپی هەبێت و كاریگەری لەسەر ژیانی تایبەتیشت دروستبكات، لەلایەنی سۆزدارییەوە بیر لە گەشتێك بكەرەوە لەگەڵ خۆشەویستەكەت.
داهات و نەوت حکومەتی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان دەباتەوە سەرمێزی گفتوگۆ، جێگرى سەرۆکى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق دەڵێت، رێککەوتن لەسەر نەوت کراوە و لێکتێگەیشتنى باشیش لەسەر دۆسیەی داهاتە نانەوتییەکان هەیە.
دۆسیەی نەوت و داهاتە نانەوتییەکان، چارەنووسی مووچەی مانگی حوزەیرانیان و مانگەکانی دواتریان بە ئەنجامدانی رێککەوتنی نوێ لەگەڵ حکومەتی عێراق بەستوەتەوە.
بەپێی زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای Mic، حکومەتی عێراق داوای نیووەی کۆی داهاتە نانەوتییەکان دەکات، بەڵام حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەوە رەتدەکاتەوە.
حکومەتی هەرێمی کوردستان پێشنیازی کردووە، تەنها نیووەی ئەو داهاتانە بۆ حکومەتی عێراق بگەڕێنێتەوە کە بە داهاتی فیدراڵی دادەنێرن.
هەرێمی کوردستان پشتی بە مادەی 29ـی یاسای کارگێڕیی دارایی ساڵی2019ـی عێراق بەستووە، کە تێیدا هاتووە، 50%ی داهاتی رسومات و باجی فیدراڵی لەو فەرمانگانەی لەلایەن حکومەتی ناوەندییەوە بەڕێوەدەبرێن بۆ پارێزگاکان دەبێت.
شاخەوان عەبدوڵا، جێگرى سەرۆکى ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا بەبێ باسکردنی وردەکارییەکان زانیارییەکانی دیجیتاڵ میدیای Micـی پشتراستکردەوە و رایگەیاند، لەئێستادا لێکتێگەیشتنى باش لەسەر دۆسییەى داهاتە نانەوتییەکانى هەرێمى کوردستان هەیە.
دۆسیەی نەوت یەکێکی دیکەیە لە تەوەرەکانی گفتوگۆ، حکومەتی عێراق داوای 280 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە دەکات، هەرێمی کوردستان رایگەیاند، بەهۆی هێرشە درۆنییەکانەوە ناتوانێت ئەو بڕە بدات.
عێراق وەک تێگەیشتنێک بۆ دۆخی بەرهەمهێنانی نەوت ئامادەیی دەبری هەر بڕە نەوتێک وەبگرێت کە لە هەرێمی کوردستانەوە رادەستیان بکرێت.
شاخەوان عەبدوڵا، جێگرى سەرۆکى ئەنجوومەنى نوێنەرانى عێراق سەبارەت بە دۆسییەى نەوت ئاماژەی بۆ ئەوەکرد، کۆتایی هاتووە و هەرێمى کوردستان و عێراق رێککەوتنیان لەسەر کردووە.
نزیک دەبینەوە لە ناوەڕاستی مانگی ئاب، بەڵام مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان هێشتا چاوەڕوانی مووچەی مانگی حوزەیرانن.
سەبارەت بە چارەنووسی مووچە و وادەی ناردنی لەلایەن بەغداوە شاخەوان عەبدوڵا وتى، لەگەڵ رێککەوتنى کۆتایی، بەغداد مووچەش دەنێرێت.
ناوەڕاستی مانگی تەمووزی ئەمساڵ، هەولێر و بەغدا لەسەر پرسی مووچە و نەوت رێککەوتنێکییان راگەیاند، بەپێی رێککەوتنەکە هەرێمی کوردستان مانگانە بڕی 120 ملیار دینار داهاتی نانەوتی رادەستی بەغدا بکات، جگە لە رادەستکردنی بڕی 230 هەزار بەرمیل نەوتی رۆژانە بە کۆمپانیای سۆمۆ.
دوای ئەو دوو مانگەش مانگانە 50٪ی داهاتی نانەوتی رادەست بکرێت لەگەڵ هەمان بڕی نەوت، لە بەرامبەردا، وەزارەتی دارایی عێراق مانگانە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خەرج دەکات، بەڵام وادیارە ئەو رێککەوتنەش نەگەیشتووەتە ئەنجام و رێککەوتنی نوێ دەکرێت.