بنکۆڵکاری

زۆرینەیان کچن… چیرۆکی فڕێدانی منداڵ لە کەرکوک کۆتایی نایەت

تەنها لە ماوەی یەک مانگدا دوو منداڵی دۆزراوە براونەتە نەخۆشخانەی منداڵانی کەرکوک، بەپێی ئامارێکیش لە ماوەی دوو مانگدا حەوت منداڵ لە کەرکوک فڕێدراون. ئەگەرچی چیرۆکی فڕێدانی منداڵ لە کەرکوک زۆرە بەڵام خانەی تایبەت بە داڵەدانی ئەو منداڵانە لە شارەکەدا نییە. 

چیرۆکی دۆزینەوەی کچێکی تەمەن یەک رۆژەی بێ ناونیشان، دوایین کەیسی فڕێدانی منداڵانی ساوایە لە نەخۆشخانەی منداڵانی کەرکوک.

موعتەسەم عەزیز، بەرپرسی بەشی نەبەکامەکانی نەخۆشخانەی منداڵانی کەرکوک بە دیجیتاڵ میدیای Mic راگەیاند، لە ماوەی مانگێکدا دوو منداڵ دۆزراوە هێنراوەتە لامان هەر دووکیان کچ بوون.

منداڵی یەکەم لە مانگی شوباتی ئەمساڵ دۆزرایەوە، دوای مانەوەی بۆ چەند رۆژێک بە بڕیاری دادگا درایە خێزانێک، ئەوان بەخێوکردنی لە ئەستۆ دەگرن. 

منداڵی دووەمیان ئەو کچە تەمەن یەک ڕۆژەیە کە ئەم هەفتەیە براوەتە نەخۆشخانەکە، تا ئێستا لەوێ دەمێنێتەوە و تەندروستیشی جێگیرە.

ئامارەکانی فڕێدانی منداڵ بە تەواوی بەردەست نین، چونکە لە بەشێک لە کەیسەکاندا بەبێ ئاگادارکردنەوەی دادگا و هێزە ئەمنییەکان منداڵە دۆزراوەکان هەڵدەگیرێنەوە. 

بەپێی ئامارێک کە تایبەتە بەو دۆسیانەی لای هێزە ئەمنییەکانە، لە ماوەی دوو مانگی رابردودا لە کەرکوک حەوت منداڵ فڕێدراون کە زۆرینەیان کچ بوون

هەر کۆرپەیەک دەدۆزرێتەوە، دەستبەجێ هێزە ئەمنییەکان رەوانەی نەخۆشخانەكانی كەركوكی دەكەن، بۆ پشکنین و دڵنیابوونەوە لە باری تەندروستی، پاشان دۆسیەی بۆ دەكرێتەوە و بۆ لێكۆڵینەوە دۆسیەكەی رەوانەی پۆلیس دەكرێت.

بەهۆی زیادبوونی حاڵەتەکانی فڕێدانی منداڵەوە ئۆفیسی كەركوكی كۆمسیۆنی باڵای مافەكانی مرۆڤی لە عیراق، ماوەی پێنج ساڵە دۆسییەكی تایبەت بە فڕێدانی منداڵی ساوای کرددوەتەوە و لەنزیكەوە چاودێری ئەو حاڵەتانە دەکات. 

كێشەیەك كە روبەڕوی كارەكانی ئەو كۆمسیۆنە بۆتەوە، ئەوەیە كە ناتوانن منداڵەكان لای خۆیان بهێڵنەوە و بەخێویان بكەن تا داددوەر بڕیار لە چارەنوسیان دەدات، بۆیە زۆركات منداڵەكان لای نەخۆشخانە، پۆلیس یان موختاری گەڕەك دەهێڵدرێنەوە.

دامەزراوەكانی كەركوك بۆ چارەسەركردنی گرفتی بەخێوكردنی ئەو كۆرپانە. دوو بژاردەیان لەبەردەستدایە، یان رەوانەكردنیانە بۆ سلێمانیی و بەغدا بەهۆی بونی خانەی تایبەت بۆ بەخێوكردنیان لەو دوو پارێزگایە، یان بەخشینیان بەو خێزانانەی كە توانای بەخێوكردنیان هەیە.

بەپێی یاسای چاودێری نەوجەوانان، بەخشینی منداڵی فڕێدراو تەنیا لە دەسەڵاتی سەرۆكی دادگای نەوجەواندان دایە. بەپێی یاسای چاودێری نەوجەوانان و رێنمایی و رێوشوێنەكانی دادگا، هەركەسێك بیەوێت منداڵێك لەخۆبگرێت، پێویستە لەیەكەم هەنگاودا داواكاریی پێشكەشی تویژەری كۆمەڵایەتی دادگای نەوجەوانان بكات.

ئەو خێزانەی داواكارییەكەی پێشكەش كردووە، پێویستە ئەو مەرجانەی تێدابێت كە دادگا دیاریكردووە، لەوانە پێگەی كۆمەڵایەتی خێزانەكە و ناوبانگی خراپ نەبێت، توانای ئابوری، باری دەرونیی و ئەقڵی خێزانەكە، خاوەنی منداڵی تر نەبێت.

بەپێی ماددەی 40 لە یاساکە، هەر خێزانێك ئەگەر مەرجەكانی لەخۆگرتنی منداڵی ساوای تێدابێت، بە كاتی بۆ ماوەی شەش مانگ منداڵەكەیان پێدەدرێت، ئەوەش لەژێر چاودێری تویژەرەی كۆمەڵایەتی.

گرفتی ئەو كەیسانە ئەوەیە، لەپاڵ زۆربونی حاڵەتی فڕێدانی منداڵی ساوادا، داواكاریش بۆ وەرگرتنی منداڵەكان زۆرن، بەڵام بڕیارەكانی دادگا كاتی دەوێت، لەكاتێكدا شوێنێكی حكومی تایبەت نییە لەخۆیان بگرێت تا دادگا بڕیاردەدات.

دەستدرێژی سێكسی، ناپاكی هاوسەرگیریی و هەژاریی لە هۆكارە سەرەكییەكانی فڕێدانی منداڵی ساوا دادەنرێن لە پارێزگای كەركوك، ئێستا چەندین دۆسیەی لەو شێوەیە لە دادگاکانی شارەکەدان.

بەپێی یاسای سزادانی عیراقی، ئەوانەی بە ناشەرعی منداڵ دەخەنەوە، روبەڕوی سزای دارایی و زیندانیكردن دەبنەوە، بەڵام لە بەشێک لە دۆسیەکاندا هیچ کەسێک نەبووە سکاڵا لەسەر هێنانە دونیای ئەو ساوایانە تۆماربكات، چونکە لە کۆمەڵگەدا ئەو منداڵانە بەتایبەت کە ناشەرعین قبوڵكراونین و كەس ئەركی تۆماركردنی سكاڵا ناخاتە ئەستۆی خۆی.

هەواڵ

دەرفەتی دامەزراندن بۆ خاوەن بڕوانامە باڵاکان رادەگەیەنرێت

حکومەتی عێراق پلانێکی دەستپێکردووە بۆ دەستپێکردنەوەی دامەزراندنی هەشت هەزار دەرچوی بڕوانامە باڵاکان، ئەوەش لەڕێگەی پلانێکی پێشوەختە.

بەپێی هەواڵێکی رۆژنامەی سەباحی نیمچە فەرمیی، ئەنجومەنی راژەی گشتی فیدراڵی عێراق،  بەزووترین کات دەستپێکردنی خولی سێیەمی سیستەمی کۆدکردنی بۆ دامەزراندن لە فەرمانگە حکومەییەکان راگەیاندووە.

دامەزراندنەکان بەپێی یاساکانی (95 و 67ی ساڵی 2017) دەبێت و هەشت هەزار دەرچووی پلە باڵا سودمەند دەبن، بەڵام هێشتا نازانرێت  ئەم بڕیارە لە هەرێمی کوردستان جێبەجێی دەکات بۆ خاوەن بڕوانامەی باڵا (بەکالۆریۆس، دبلۆمی باڵا، ماجستێر و دکتۆرا).

سەعد ئەللامی وتەبێژی ئەنجومەنی راژەی گشتیی فیدراڵی عێراقی بە رۆژنامەکەی راگەیاندووە، رێکارە تەکنیکی و لۆجستیەکان تەواو بوون، چاوەڕوانی رەزامەندی سەرۆکوەزیرانن بۆ دەستپێکردنی جێبەجێکردن.

 ئاماژەی بەوەشکرد، کارتی نیشتمانی وەک بەڵگەنامەیەکی بنەڕەتی بۆ داتای داواکاران پەسەندکراوە.

سەعد ئەوەشی خستەڕوو، ئەنجومەنەکەیان کارەکانی دەستپێکردووە بۆ دامەزراندنی پەیمانگایەک بۆ لێهاتوویی و پەرەپێدانی کادیری کارا بۆ فەرمانبە حکومەییەکان.