تەندروستی

بۆچی زۆربەی خەڵك دوای دانانی تەلی راستكردنەوەی ددان وەك پێشتریان لێ دێتەوە؟

د. هیدایەت ئەبابەكر، پسپۆڕی نەخۆشییەكانی دەم و ددان ئاماژەی بەوە كرد، كە بەشێك لە چارەسەرخوازەكان، دوای دانانی تەلی راستكردنەوەی ددان، دوای ماوەیەك ددانەكانیان وەك پێشتر لێ دێتەوە و خوار دەبنەوە، هۆكارەكەی بۆ دوو بەش گەڕاندەوە، كە بەشێكی پەیوەندیی بە چارەسەرخوازەكانەوە هەیە، كە بەپێی رێنماییەكانی پزیشك ناجووڵێنەوە و دەڵێت: ”بۆ نموونە، كە تەلەكەی لێ دەكاتەوە، قالبێكی رۆن هەیە، دەبێت بۆ ماوەیەك لەسەر ددانەكانی دایبنێت، بۆ ئەوەی ددانەكانی نەگەڕێنەوە شوێنی پێشوویان، یانیش تەلێكی جێگیر هەیە، لە دیوی ناوەوەی ددانەكانی سەرەوە و خوارەوە دادەنرێت و تاماوەیەك ددانەكان جێگیر دەبن، زۆرجار نەخۆشەكە كەمتەرخەم دەبێت، ئەمەش هۆكارە.“
ئەو پزیشكە، هۆكاری دووەمی بۆ ئەوە گەڕاندەوە، كە راستەوخۆ پەیوەندیی بە پزیشكەوە هەیە و پلانی سەركەوتوو دانانێت، كاتێ تەلەكە لێ دەكاتەوە، ددانەكان پێیانەوە دیارە، كە دەگەڕێنەوە باری پێشووی خۆیان، ”لەو حاڵەتە دكتۆرەكە هەندێك چانس هەیە و جێبەجێی ناكات، تا ئەو حاڵەتە كەم بكاتەوە، بۆیە ئەو دوو هۆكارە زاتە كاتێ نەخۆش كەمتەرخەم بێت و پزیشك پلانەكەی ناڕێك و سەركەوتوو نەبێت، وا دەكات ددانەكان بگەڕێنەوە باری پێشووی خۆیان.“

هەواڵ

ئەمریکا هەڕەشەی بڕینی تەمویلی دۆلار لە عێراق دەکات

ئەمریکا بۆ وشککردنی سەرچاوەی دۆلاری ئێران و پاشکشەی هەژموونی تاران بەسەر بەغداوە؛ هەڕەشەیەکی مەترسیدار لە عێراق دەکات.

واشنتن هەڕەشەی بڕینی تەمیولی دۆلار لە عێراق دەکات، ئەگەر ئەمریکا ئەو هەڕەشەیە جێبەجێبکات قەیرانێکی سەختی دارایی روو لە بەغدا دەکات.

ئینتیقاز قەنبەر، سیاسەتکاری عێراقی لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆنیدا دەڵێت، راپۆرتێکی خوێندووەتەنه‌وه‌ كه‌ ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مه‌ریكا نیازی هه‌یه‌ دۆلار له‌سه‌ر عێراق ببڕێت، ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ رووبدات، بەغدا ڕووبه‌ڕووی كێشه‌ی گه‌وره‌ ده‌بێته‌وه‌.

ئەو سیاستکارە عێراقییە پێی وایە، بڕینی دۆلار لەلایەن واشنتنەوە لە هێرشی مووشەکی زۆر گەورەترە بۆ سەر بەغدا، بەوکارە عێراق بە تەواوی دەمرێت.

ئەو هەڕەشەیە نەک هەر بەغدا بەڵکو تارانیش بە جددی وەریگرتووە، لەبەر ئەوەی لە چەند ساڵی رابردوودا بەردەوام ئێران لە دۆلاری عێراق سوودمەندە بووە.

ئەمریکا بۆ کەمکردنەوەی هەژموونی تاران لە بەغدا دەست بۆ زۆر بابەت دەبات، کە زۆر جار بە زیانی گەورە بۆ عێراقییەکان دەشكێتەوە.

عێراق بە تەواوی پشت بە دراوە ئەمریکییەکە دەبەستێت، چونکە داهاتی فرۆشی نەوت بە دۆلارە، ئەو دۆلارەش لە ئەمریکا هەڵدەگیرێت و بەپێی پێویستی مانگانە یان ساڵانە ئەمریکا بۆ عێراقی دەنێرێت.

هەرچەندە لە رابردوودا بانکی ناوەندی عێراق، بۆ دوربوون لەو جۆرە هەڕەشە و مەترسییانە هەوڵیدا بەشێک لە بازرگانی وڵاتەکەی لە دۆلارەوە بگۆڕێت بۆ دروەکەنای دیکە، لەوانە یەنی چینی، لیرەی تورکی و چەند دراوێکی دیکە، بەڵام هێشتا دۆلار بڕبڕەی پشتی ئابووریی عێراقە.

هەرچەندە ئامانجی واشنتن بڕینی سەرچاوەی دۆلاری ئێرانە، بەڵام ئەگەر واشنتن دەست بۆ ئەو کارتە ببات، عێراق رووبەڕووی کێشەی گەورەی دارایی و قەیرانی قوڵی ئابووریی دەبێتەوە، بەتەواوی ئابوورییەکەی تووشی داڕمان دەبێتەوە.