بنکۆڵکاری

ڕووگەی مووشەكەكان لە بەغداوە بۆ هەولێر

لە ئێستادا عێراق بووەتە جێی جەنگی درۆنەكان و كوردستانیش بووەتە بەشێك لەو ململانێیە، ئیستا گروپە چەكدارەكانی نزیك ئێران شەڕی سەنگەر ناكەن و هەركات بیانەوێت بە مووشەك یان بە درۆن هێرش دەكەنە سەر هەولێر و بە ئاسانی ئاسمانی شارەكە دەبەزێنن. 

لە نوێترین هێرشدا، شەوی 6-7-2021 بە فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی بۆمبڕێژكراو هێرشكرایەسەر فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتیی ھەولێر و كۆنسوڵخانەی ئەمریكاش زەنگی ئاگاداركردنەوەی لێدا.

هێرشەكە بە درۆن بووە و درۆن بریتییە لە فرۆكەی بێ فرۆكەوان كە دەكرێت ئۆتۆماتیكی كاری خۆی بكات یاخود كەسێك لە شوێنیكی ترەوە  كۆنتڕۆڵی بكات بۆ ماوەیەكی دورودرێژ.

لەماوەی ساڵی رابردوودا چەندین هێرش كراوەتە سەر فرۆكەخانەی هەولێر و هەموویان بەتەواوی پەیوەندییان پێكەوە هەیە،  سەرجەمیشیان یەك بكەریان هەیە كە گروپە چەكدارە جیاوازەكانی سەر بە حەشدی شەعبی نزیك لە ئێرانن.

درۆنی سەربازی كەمترین ماوەی لە ئاسماندا 50 كیلۆمەترە و دوورترین مەوداش نزیكەی 25 هەزار كیلۆمەترە، بەپێی راپۆرتێكی پێگەی دی دەبلیوی ئەڵمانی ئێران یەكێكە لەو وڵاتانەی درێژخایەنترین پرۆگرامی درۆنی هەیە. 

تەنها لە پێنج ساڵی رابردوودا لە رۆژهەڵاتی ناوەراست، ئێران، توركیا، ئیسرائیل، و ئیمارات ملیارێك و ٥٠٠ ملیۆنیان لە پرۆگرامی درۆندا سەرف كردووە.

لەمانگی رابردوودا حوسەین سەلامی، فەرماندەی سوپای پاسداران رایگەیاند درۆنیان هەیە  كە توانای فڕینی حەوت هەزار كیلۆمەتری هەیە.

بەڵام ئەم درۆنانە نادرێن بە هێزەكانی سەر بە ئێران بەڵكو زۆربەیان درۆنی بچوك و كورت مەودایان هەیە. 

ئەوەی لە هێرشەكەی هەولێردا بەكارهات درۆنی بۆمبی چێنراو بوو كە درۆنێكی ئاساییە و بۆمبێكی پێوە دەبەسترێتەوە و لە جێگەی مەبەست بۆمب و درۆنەكە دەتەقنەوە، بەو پێیەش دەگونجێت ئەوەی هێرشەكەی ئەنجام دابێت لەناو هەولێردا بووبێت. 

ئەم جۆرە تەكنینكە لە بەكارهێنانی درۆن لە ساڵی ٢٠١٤ەوە لەلایەن حەشدی شەعبییەوە بەكار دەهێنرێت كاتێك شەڕی دژ بە داعشی دەكرد.

بەپێی وتەی مایكڵ نایتس، شارەزا لە بواری ئەمنی عێراقدا، حوسییەكانی یەمەن و حیزبوڵای لوبنان درۆنی باشتریان پێدەگا وەك لە حەشدی شەعبی بۆیە گروپەكە لەو لایەنەوە كەمێك فەرامۆشكراون و وردە وردە درۆنی پێشكەوتوویان بۆ رەوانە دەكرێ. 

لە ناوەراستی مانگی رابردوو، حەشدی شەعبی نمایشێكی سەربازی ئەنجامدا و تێیدا چەندین درۆنی قەبارە بچوك و گەورەی نیشاندا كە هەندێكیان توانای بڕینی هەزار كیلۆمەتریان هەیە. 

دوای هێرشە درۆنییەكەی هەولێر، گروپی سەرەیا ئەولیا دەم بەرپرسیارییەتی هێرشەكەی گرتە ئەستۆ و رایگەیاند كە بارەگایەكی نهێنی سیخورانی ئیسرائیلییان كردووەتە ئامانج. 

هەروەها ئەوەش خراوەتەڕوو كە "ئەگەر دوژمن دان بە زیانەكانیدا نەنێت ئەوا پێیان دەڵێین چەند زایۆنیمان كوشتووە لە ئۆپەراسیۆنەكەی هەولێر".

بەڵام هێزەكانی هاوپەیمانان دوای هێرشەكە رایگەیاند هیچ زیانێكی ماددی و گیانی نەبووە و تەنها پوش و پەڵاش سووتاوە.

میدیا جیهانیەكان باس لەوەدەكەن، ئامانج لە هێرشەكانی سەر هەولێر و بەدیاریكراویش ئەو هێرشانەی دەكرێنە سەر بنكەكانی هاوپەیمانان پەیوەندی بە قوڵبوونەوەی ململانێی نێوان ئێران و ئەمریكاوە هەیە.

هەروەها باس لەوەشدەكرێت ئەم هێرشانە وەك فشاری ئێران لێكدەدرێتەوە تا خواستەكانی بەسەر ئەمریكا و هێزە عێراقیەكاندا بسەپێنێت.

ئەوەی پەیوەندی هەیە بە گۆڕانی ئامانجی هێرشەكە  لە بەغداوە بۆ هەولێر قوڵبوونەوەی ناكۆكیەكانی هەولێر و بەغدایە.

ئێران دەیەوێت هێزە سیاسییەكانی هەرێم لەو لایەنانە نزیك ببنەوە كە لە خۆیەوە نزیكن، ئەویش هاوكاتە لەگەڵ نزیكبوونەوەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق.

پەیامێكی تر ئەوەیە ئێران دەیەوێت ئەو هەڕەشەیەی ئەمریكا پوچەڵ بكاتەوە كە لەئەگەری زیادبوونی هێرشی سەر باڵیۆزخانەی ئەمریكا لەبەغدا باڵیۆزخانەكە بگوازێتەوە بۆ هەولێر وەك پەناگەیەكی ئارام.

ئەم پەیامەش ئەوە دەگەیەنێت ئێران دەیەوێت ئەمریكا دڵنیا بكاتەوە كە لەهیچ شوێنێك پارێزراو نابێت.

ئەو هێرشانەی سەر هەولێر هاوكاتن لەگەڵ ئەو هێرشانەی حوسیەكانی یەمەن بۆ سەر چەند ئامانجێكی سعودیە ئەنجامی دەدەن، ئەمەش بەڕێكەوت نییە و ئێران پێكەوە لە چەند شوێنێك فشاری بۆ ئەمریكا هێناوە.

لەساڵی ٢٠٢٠ەوە شەش جار هێرش كراوەتە سەر هەولێر بە موشەك و فرۆكەی بی فرۆكەوان كە یەكەم هێرش شەوی چوارشەممە 9-1-2020 كرایە سەر فرۆكەخانەی هەولێر تێیدا شەش موشەك ئاراستەی فرۆكەخانەكە كران.

هەواڵ

پەرلەمانی کوردستان دەخرێتەوە ژێر رەحمی چەکوشی دادگای فیدراڵی عێراق

دوو سکاڵا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان لە دادگای فیدراڵی تۆمار دەکرێت، کە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکەی بە بڕیاری هەمان دادگا بووە.  

 هەڵبژاردنی خولی شەشەمی  پەرلەمانی کوردستان دوای دوو ساڵ دواخستن لە وادەی خۆی، دواجار بە بڕیاری دادگای فیدراڵی کۆتایی ساڵی رابردوو ئەنجام درا.

دادگای فیدراڵی بەشێکی چیرۆکی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بوو، نزیکەی ساڵێک تاتوێی سکاڵایەکی لەبارەی هەڵبژاردنەکەوە کرد، کە دواجار بە هەڵوەشاندنەوە و دواتر کەمکردنەوەی ژمارەی کورسی کۆتایی پێکهاتەکان کۆتاییهات.

ئێستا جارێکی دیکە ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە خراوەتەوە بەر دەستی دادگای فیدراڵی عێراق، کۆمەڵی دادگەری کوردستان و جوڵانەوەی نەوێ نوێ رایگەیاندووە، لە دادگای فیدراڵی سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکردووە.
سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری کە یەکەم سکاڵایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەم لەلایەن عومەر گوڵپی کاندیدی سەرکەتووی حزبەکە دژی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراوە.

عومەر گوڵپى سەبارەت بە تۆمارکردنی ئەو سکاڵایە رایگەیاندووە،"داوامان لە دادگاى فیدراڵی کردووە، خولەکە هەڵوەشێندرێتەوە و هەڵبژاردن دووبارە بکرێتەوە، هەروەها هەموو ئەو ئیمتیازە ماددییانەى لە پێنج مانگى ڕابردوودا پەرلەمانتاران وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە".

کۆمەڵى دادگەرى کە لە هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستاندا سێ کورسیى بەدەستهێنا، دواتر هەڵبژاردنەکەی بە" دیزاینکراو" وەسفکرد و بڕیاریدا بایکۆتی خولەکە بکات.

دوای چوار رۆژ لە سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری، جوڵانەوەی نەوەی نوێش رایگەیاند، سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە. 

نەوەی نوێ رایگەیاندووە، سکاڵاکەی ئەوان دژی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی تا ئێستا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستانی دەرنەکردووە.

ڕۆژی 20ـی تشرینی یەکەمی 2024، هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام درا، بەپێی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردن کە لەلایەن کۆمسیۆنەوە بڵاوکراوەتەوە، پارتی 39 کورسی، یەکێتی 23 کورسی، نەوەی نوێ 15 کورسی، یەکگرتوو 7 کورسی، هەڵوێست 4 کورسی، کۆمەڵ 3 کورسی، بەرەی گەل 2 کورسی و هەریەک لە گۆڕان و هاوپەیمانی کوردستانیش یەکی کورسییەکیان بەدەستهێناوە.

دوای نزیکەی حەوت مانگ لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن، تا ئێستا پەرلەمانی کوردستان کارا نەبووە و تەنها پەرلەمانتاران سوێندی یاسایان خواردووە، بەڵام هەموو مانگێک مووچە وەردەرگن.