لەدوای نزیکەی 30 مانگ لە راگرتنی، بەیانی ئەمڕۆ
هەناردەکردنەوەی نەوەتی هەرێمی کوردستان دەستیپێکردەوە و گرێکوێرەی دۆسیەی نەوت
لەنێوان هەولێر و بەغدا کرایەوە.
هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لە ئاداری 2023 بەبڕیارێکی دادگای نێوبژیوانی پاریس لەسەر
سکاڵایەکی عێراق راگیرا، دوای 30 مانگ لە گفتوگۆ
و کۆبوونەوە لەنێون هەولێر و بەغدا هەناردەکردنەوە دەستیپێکردەوە.
بهیانی ئهمڕۆ شهممه، ههناردهكردنی نهوتی
ههرێمی كوردستان دەستی پێکردەوە و راوێژكارێكی سوودانی دەڵێت، پرۆسەکە ههنگاوێكی
ستراتیژیه و له قۆناغی یهكهمدا 190 ههزار بهرمیل نهوت ههنارده دهكرێت.
بهگوێرهی زانیاریهكانی دیجیتاڵ میدیای MIC،
بهئامادهبونی شاندی ههرێمی كوردستان و عێراق و كۆمپانیای بیانیهكان، ههناردهی
نهوتی ههرێمی كوردستان لهپیشخابورهوه و بهرهو بهندهری جهیهانی توركی دهستیپێكردهوه، بۆ ئەوەی نەوت بگاتە بەندەرەکە 24 تا 48 كاتژمێری پیویستە.
لەبارەی بڕی هەناردەکراوی رۆژانە، مهزههر محهمهد
ساڵح، راوێژكاری سهرۆك وهیزرانی عێراق رایگهیاندوه، رێكهوتنهكه رێگه بهههناردهكردنی
240 بهرمیل نهوتی رۆژانه دهدات.
باسی لەوەشکردووە، داهاتی نهوتی عێراقیش بهگشتی
14 ملیۆن دۆلار زیاد دهكات، لهقۆناغی یهكهمیشدا 190 ههزار بهرمیل ههنارده
دهكرێت كه ئهمه ههنگاوێكی ستراتیژیه.
هەر لەو بارەیەوە، حهیان عهبدولغهنی، وەزیری
نەوتی عێراق رایگەیاند، بۆ یهكهمجار له ماوهی زیاتر له 20 ساڵدا، نهوتی بهرههمهێنراو
له ههرێمی كوردستان رادهستی حكومهتی فیدراڵی دهكرێت بۆ ههناردهكردن.
وەزیری نەوت دەشڵێت، بۆ یهكهمجار له دوای زیاتر
له دو ساڵ له دوای داخستنی بۆرییهكهی عێراق-توركیا، دهكرێتهوه و ههناردهكردنی
نهوت دهستپێدهكاتهوه.
هاوكات کۆمپانیای بەبەبازاڕکردنی نەوتی عێراق –
سۆمۆ رایگەیاند، ئهمڕۆ شەممە كاتژمێر 7:00ـی سەر لەبەیانی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی
كوردستان لە ڕێگەی بەندەری جەیهانی توركیاوە دهستیپێكرد.
سۆمۆ ئاماژە
بەوەشکردووە، ئەوروپا بۆ جێگرەوەی نەوتی روسیا، پێویستی بە نەوتی هەرێم دەبێت و
تاوهكو مانگی تەمموزی 2026 هەناردەكردن بەردەوام دەبێت.
ئەگەر چی رێککەوتنەکە بۆ سێ مانگە وەک ئەوەی پێشوا هەورامانی، وتەبێژی
حکومەت باسی کرد، بەڵام لانیکەم ئەم سێ مانگە بە بێ کێشە پارەی مووچە لە بەغداوە
رەوانە دەکرێت و کێشەکە ئەگەر بە کاتیش بێت چارەسەر دەبێت.
توێژینەوەیەک کە لە گۆڤاری زانستی ژینگە و تەکنۆلۆژیادا بڵاو کراوەتەوە ئاماژەی بەوە داوە، بەشێک لە بابەتی جوانکارییەکان کە ئەمڕۆ بەکار دێت، ڕێژەیەکی زۆر لە ماددە کیمیایییە ژەهراوییەکان لە پێکهاتەیاندا هەیە وەک پۆڵی فلۆرۆ ئەڵکیل (PFAS ) . کە بەداخەوە لە پێکهاتەی ماددە جوانکارییەکاندا ئەم ماددە نانووسرێت بۆ ئەوەی خەڵک هۆشیار بێت.
ئیدارەی خۆراک و دەرمانی ئەمریکی (FDA) باس لەوە دەکات، بەشێک لە بابەتە جوانکارییەکانی وەکوو بۆیەی نینۆک و کرێمەکان و سوراو و قەڵەم چاو و ماسکەرا، دەکرێت ئەم ماددانەی تێ بکرێت بۆ ئەوەی زۆرتر بە درەوشاوەیی دەربکەوێت. بۆیە زۆر گرنگە ئەو بابەتە جوانکارییانە بەکار دێت کە دڵنیان لەوەی ئۆریجیناڵە و کوالێتی بەرزە.