Project

بە بەرزبونەوەی ناجێگری سیاسی وه‌به‌رهێنانى بیانى لە سلێمانی کەمدەبێتەوە

ناجێگیرى بارودۆخى سیاسی پارێزگاى سلێمانى هۆكارێكى كاریگه‌ره‌ له‌سه‌ر كه‌مبوونه‌وه‌ى وه‌به‌رهێنانى راسته‌وخۆى بیانى، هەر کات ناجێگری سیاسی بە ئه‌ندازه‌ى 1% به‌رزببێته‌وه‌، قه‌باره‌ى وه‌به‌رهێنانى راسته‌وخۆى بیانى له‌ پارێزگاکە به‌ ئه‌ندازه‌ى له‌ 0.22% كه‌مده‌كات.

روداوە سیاسییەکان لە پارێزگای سلێمانی کاریگەری گرنگ لەسەر دۆخی ئابوری و وەبەرهێنانی شارەکە دروست دەکەن، بەشێوەیەک بە بەرزبونەوەی ناجێگیری دۆخی سیاسی، گەشە و قەبارەی دۆخی ئابوری و وەبەرهێنان رو لە کەمبوونەوە دەکات.
پارێزگاى سلێمانى به‌وه‌ ناسراوه‌ كه‌ زۆر هه‌ستیاره‌ به‌رامبه‌ر هه‌ر رووداو پێشهاتێكى سیاسی، هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌شه‌ كه‌ ژماره‌ى خۆپیشاندان و مانگرتن و پێكهه‌ڵپژانه‌كانى له‌ماوه‌ى 2006-2024دا له‌ هه‌ر سێ پارێزگاكه‌ى دیكه‌ زیاتره‌.

ئەگەرچی ئەم هەستیارییە لە لایەکەوە تایبه‌تمه‌ندى زیندوێتى پارێزگایه‌، به‌ڵام له‌لایه‌كى دیكه‌وه‌ هۆكاره‌ بۆ هه‌ڵاتنى وه‌به‌رهێنى بیانى و هه‌ندێكجار وه‌به‌رهێنى ناخۆییش، چونكه‌ ئه‌سته‌مه‌ وه‌به‌رهێنێ سه‌رمایه‌ى خۆى له‌ ژینگه‌یه‌كدا بخاته‌كار كه‌ به‌ هه‌ڵبه‌رز و دابه‌زی سیاسیدا گوزه‌ر بكات.

بەپێی توێژینەوەیەکی دامەزراوەی ڤیژن بۆ لێکۆڵینەوەی ستراتیژی کە بە ناونیشانی "رۆڵى وه‌به‌رهێنانى راسته‌وخۆى بیانى له‌ هه‌رێمى كوردستان له‌نێوان ساڵانى 2006-2024 ئەنجامدراوە و پارێزگاى سلێمانى وه‌ك نمونه‌ وەرگیراوە، ناجێگیرى فه‌زاى سیاسی پارێزگاى سلێمانى به‌ هۆكارێكى (زۆر زۆر) كاریگه‌ر له‌سه‌ر كه‌مبوونه‌وه‌ى وه‌به‌رهێنانى راسته‌وخۆى بیانى دایاریی کراوە

له‌ پێوانه‌سازیەکی توێژینەوەکەدا ده‌ركه‌وتووه‌ ئه‌گه‌ر  ئه‌م  فاكته‌ره‌ به‌ ئه‌ندازه‌ى 1% به‌رزببێته‌وه‌ له‌به‌رامبه‌ردا قه‌باره‌ى وه‌به‌رهێنانى راسته‌وخۆى بیانى له‌ پارێزگاى سلێمانى به‌ ئه‌ندازه‌ى له‌ 0.22% كه‌مبوونه‌وه‌ به‌خۆیه‌وه‌ ده‌بینێت.

شارێكى وه‌ك سلێمانى كه‌ 11 ساڵه‌ بایكۆتى ناوبه‌ناو ده‌یگرێته‌وه‌ و 91 خۆپیشاندانى ته‌نها بۆ شایسته‌داراییه‌كانى ئه‌نجامدابێت و 182 به‌یاننامه‌ى ناره‌زایی له‌وباریه‌وه‌ ده‌ركردبێت،ده‌توانین بڵێین سه‌قامگیرى سیاسی له‌به‌رده‌م پرسیاردایه‌،ئه‌مه‌ش ئه‌و میتۆده‌مان بۆ پشت راستده‌كاته‌وه‌ كه‌ پێی وایە "سه‌رمایه‌ ترسنۆكه‌ و خۆى له‌و ژینگانه‌ى وه‌به‌رهێنان به‌دوور ده‌گرێت كه‌ به‌ناجێگیرى سیاسى ناسراون".

توێژینەوەکە پێشنیازی ده‌سته‌به‌ركردنى هاوسه‌نگی سیاسی و ئیدارى بۆ پارێزگاى سلێمانى کردووە بۆ ئه‌وه‌ى وه‌به‌رهێنى بیانى سڵ نه‌كاته‌وه‌ له‌ به‌گه‌ڕخستنى سه‌رمایه‌كه‌ى له‌ وه‌به‌رهێنانى راسته‌وخۆى بیانى له‌و پارێزگایه‌دا، هەروەها پێشنیازی ئەوەشی کردووە، دڵنیایی بدرێت به‌ وه‌به‌رهێنى بیانى له‌ پاراستنى سه‌رمایه‌ و پرۆژه‌كانى ئه‌ویش له‌ رێگه‌ى ره‌خساندنى ژینگه‌یه‌كى هاوسه‌نگ له‌ رووى سیاسی و به‌رگرتن له‌ زۆرى خۆپیشاندان و مانگرتن و هه‌ڵكوتانه‌ سه‌ر سه‌رمایه‌داران.

هەواڵ

پەرلەمانی کوردستان دەخرێتەوە ژێر رەحمی چەکوشی دادگای فیدراڵی عێراق

دوو سکاڵا بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەم خولەی پەرلەمانی کوردستان لە دادگای فیدراڵی تۆمار دەکرێت، کە ئەنجامدانی هەڵبژاردنەکەی بە بڕیاری هەمان دادگا بووە.  

 هەڵبژاردنی خولی شەشەمی  پەرلەمانی کوردستان دوای دوو ساڵ دواخستن لە وادەی خۆی، دواجار بە بڕیاری دادگای فیدراڵی کۆتایی ساڵی رابردوو ئەنجام درا.

دادگای فیدراڵی بەشێکی چیرۆکی دواخستنی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بوو، نزیکەی ساڵێک تاتوێی سکاڵایەکی لەبارەی هەڵبژاردنەکەوە کرد، کە دواجار بە هەڵوەشاندنەوە و دواتر کەمکردنەوەی ژمارەی کورسی کۆتایی پێکهاتەکان کۆتاییهات.

ئێستا جارێکی دیکە ئەنجامی ئەو هەڵبژاردنە خراوەتەوە بەر دەستی دادگای فیدراڵی عێراق، کۆمەڵی دادگەری کوردستان و جوڵانەوەی نەوێ نوێ رایگەیاندووە، لە دادگای فیدراڵی سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان تۆمارکردووە.
سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری کە یەکەم سکاڵایە بۆ هەڵوەشاندنەوەی خولی شەشەم لەلایەن عومەر گوڵپی کاندیدی سەرکەتووی حزبەکە دژی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کراوە.

عومەر گوڵپى سەبارەت بە تۆمارکردنی ئەو سکاڵایە رایگەیاندووە،"داوامان لە دادگاى فیدراڵی کردووە، خولەکە هەڵوەشێندرێتەوە و هەڵبژاردن دووبارە بکرێتەوە، هەروەها هەموو ئەو ئیمتیازە ماددییانەى لە پێنج مانگى ڕابردوودا پەرلەمانتاران وەریان گرتووە، لێیان وەربگیرێتەوە".

کۆمەڵى دادگەرى کە لە هەڵبژاردنى خولى شەشەمى پەرلەمانى کوردستاندا سێ کورسیى بەدەستهێنا، دواتر هەڵبژاردنەکەی بە" دیزاینکراو" وەسفکرد و بڕیاریدا بایکۆتی خولەکە بکات.

دوای چوار رۆژ لە سکاڵاکەی کۆمەڵی دادگەری، جوڵانەوەی نەوەی نوێش رایگەیاند، سکاڵایان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستان تۆمار کردووە. 

نەوەی نوێ رایگەیاندووە، سکاڵاکەی ئەوان دژی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی تا ئێستا بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی کوردستانی دەرنەکردووە.

ڕۆژی 20ـی تشرینی یەکەمی 2024، هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام درا، بەپێی ئەنجامی کۆتایی هەڵبژاردن کە لەلایەن کۆمسیۆنەوە بڵاوکراوەتەوە، پارتی 39 کورسی، یەکێتی 23 کورسی، نەوەی نوێ 15 کورسی، یەکگرتوو 7 کورسی، هەڵوێست 4 کورسی، کۆمەڵ 3 کورسی، بەرەی گەل 2 کورسی و هەریەک لە گۆڕان و هاوپەیمانی کوردستانیش یەکی کورسییەکیان بەدەستهێناوە.

دوای نزیکەی حەوت مانگ لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن، تا ئێستا پەرلەمانی کوردستان کارا نەبووە و تەنها پەرلەمانتاران سوێندی یاسایان خواردووە، بەڵام هەموو مانگێک مووچە وەردەرگن.